 |
|
|
|
 |
|
|
|
| |
 |
30 jannewary om 21:26 |
| |
I.M. Jacobus Quiryn Smink
Al wear un I.M. op dit dachboek, diskear fan dichter Jacobus Quiryn Smink, un literêre maat fan mij, ok nòch us met utselde geboartejaar, 1954.
In ut laatste kwart fan ’e foarege eeuw toen ik aktyf wurdde in’e Frys literêre weareld, kwam ik Jacobus ( de naam Quiryn òf Quirinus had hij self bedocht!) Smink ok teugen. Andersom mach ok, dat weet ik nyt mear su goëd. Ut was in Grou, tidens un poëzymaraton dêr’t ik ok optrede mocht. Der waren ferskillende dichters dy’t toen tussen de foardrachten kommentaar gaven. En nyt su súnech ok, Jacobus was der met Pier Boorsma eentsje fan: ‘Grut dichter’, riepen se dan. Ik fond dat wel hilarys, anderen ergerden sich doad an dizze sproken resênsy’s.
Al ut werk dat der fan Jacobus ferskynde kocht òf kreech ik. Faak sette de dichter der un handtekening en opdracht in. Su lees ik in’e bundel ‘Lingerich Tekstyl & swarte side’, de fòlgende opdracht: Foar Henk van der Veer, Hjir sliep ik, dream ik, jow ik my del’. Ik kocht dy bundel fan Jacobus op 27 augustus 1994.
Ut dy bundel, sitear ik ut fòlgende fers
De blonde muze
Yn it kafee by de feart sjoch ik, de blonde
Mei swarte brauwen, in kûltsje
Under de noas
Ik wol har wol pakke, dy bûtengewoan blonde
Har earmen fan goud en sa moai
Sa ’n multsje
Se glimket heel mûtel en in glânzige blonde
Is se sûner fersin, ik dream
Wûndere roas
Want ik lit dy better dêr, do fatale blonde
Oan it wetter yn dy kroech, o
Sa ’n mûltsje
Skink my gjin kopke mar in kraach yn it glês
Ik ferdrink dy ta muze yn it skom dat ik lês
Ik besprak werk fan Jacobus, knipte alles út kranten út wat der over disse dichter skreven wurdde. Kòrtom, ik bin sinds ik Jacobus teugenkwam liefhewwer fan syn werk wurden. De liefde kwam nyt fan één kant, Jacobus fòlgde mij ok. Stuurde su nou en dan un mailtsje en earder haanskreven brieven en kaarten. Ik koester dergeleke literêr bonbontsjes.
Op 30 jannewary 2016 ( inderdaad fandaach op’e kòp ou acht jaar leden!) sach ik Jacobus foar ut laatst in Sneek. Der was un dichtersavend in ut Café fan Nico Vellinga. Ik sitear út myn dachboek ( gister skreef ik al dat dit digitale dachboek hieltyd mear un kronyk wurdt!)
30 jannewary 2016
Ut had trouwens nyt feul skeeld òf de hele avend was nyt deurgaan. De laatste poëzy-winnaar fan de belangrykste Fryske literêre onderskeiding, de Gysbert Japikspries, Jacobus Quiryn Smink raakte onderwech fanút Eindhoven met syn auto in de Noardoastpòlder op’e kòp in de sloat.
“Ik die yn’e Pòlder even twa sekonden de eagen ticht omdat ik wurch wie. Dat hie ik better net dwaan kinnen. Ik rekke mei de auto fan’e dyk, sa yn’e sleat! Ik wie dweiltrochwiet, mar koe der sels wer útkroepe. Ik haw in taksy besteld, omdat bij myn fersekering yn sit. Sa bin ik nei myn suster yn ‘e Nijemardum riden. Us mem soe wol sein hawwe: Do bist bewarre bleaun!”
Nou acht jaar later is Jacobus Q. Smink ok al nyt mear onder oans:
Oktober
Dagen fan oktober emoasjes fan mist
Dy’t moarns mar hingjen bliuwt
My nearne mear hinne driuwt
In skier bewâld fan watst ferjitst
Of net mear hearre wolst in hoarn
Dy blaast it bitter sicht op moarn
[ út: Jacobus Quiryn Smink, ‘Foar de famkes’]
‘k Sal dy misse Jacobus: Goeie reis!
Biografy/bibliografy
Jacobus Q. Smink (ook wel: Jacobus Quiryn Smink), schrijversnaam van Jacobus Smink (Sondel, 31 januari 1954 – Eindhoven, 26 januari 2024) was een Friese dichter en vertaler.
Achtergrond
Smink, zoon van een bekende Friese paardenfokker, groeide op in zijn geboorteplaats Sondel. Hij was een jongere broer van de acteur Freark Smink. Hij studeerde Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna verhuisde hij naar het zuiden van Nederland. Sinds 1983 woonde hij in Eindhoven, waar hij aan een middelbare school Nederlands en communicatie doceerde.
Dichter
Al op school schreef Smink songteksten, zij het toen nog in het Nederlands en in het Engels. Nadat hij in zijn studietijd de Friese dichter Tsjêbbe Hettinga had leren kennen, ontdekte hij liever in het Fries te schrijven. In 1972 debuteerde hij als Jacob Smink in het toen net opgerichte Friese literaire tijdschrift Hjir, met een kort verhaal (Hwa wit) en een gedicht (Leaf famke). In 1983 gaf hij in eigen beheer de gedichtenbundel Apàrte fersen uit. Twee jaar later verscheen bij de Koperative Utjowerij de bundel Wurk van de achtste dei, Sminks eerste "officiële" bundel. De initiaal Q. voor Quiryn had hij er zelf in 1979 bij bedacht.
In Sminks werk, dat soms gesloten, maar soms ook suggestief en speels is, is een belangrijke rol weggelegd voor vrouwen (meisjes en dochters). Zijn gedichten kenmerken zich door een nergens nadrukkelijk aanwezige, maar toch onmiskenbare erotische ondertoon, die er een zekere spanning aan geeft. Door recensenten werd over zijn werk verschillend gedacht. Eppie Dam schreef in 1994 over de in datzelfde jaar verschenen bundel Lingerich tekstyl & swarte side: "Alles wat zo karakteristiek is voor zijn poëzie zit erin: kronkelende ideeën, intrigerende dwarsverbanden, eigenzinnige formules, vernuftige neologismen, wanstaltige constructies, storend gebabbel, irritante cryptokokken. Maar wat er nog bij komt: de superieure achteloosheid van toevalligheden. Als had hij er niets voor gedaan en gaf de Muze het haar beminde in de slaap." Albertina Soepboer daarentegen was in 1995 van mening: "Smink mist de subtiliteit om echt over erotiek te schrijven. Wat hij aan erotiek suggereert, wordt vaak in de volgende regel alweer tenietgedaan".
Vertaler
Smink vertaalde verschillende boeken in het Fries, waaronder Het achterhuis van Anne Frank, Le Petit Prince van Antoine de Saint-Exupéry en Die Geschichte von Herrn Sommer van Patrick Süskind. Ook vertaalde hij Astrid Lindgrens Ronja Rövardotter tot Ronja Rôversdochter, dat hij bewerkte tot een toneelstuk dat in 2000 en 2001 werd opgevoerd door het Friese beroepstheatergezelschap Tryater.
Andere literaire activiteiten
Smink was sinds 1975 redacteur van Hjir en van het daaruit voortgekomen Ensafh, waarin hij ook regelmatig publiceerde. Daarnaast was hij lid van het bestuur van Hispel, de stichting die Ensafh uitgeeft.
Overlijden
Smink overleed op 26 januari 2024 in de ouderdom van 69 jaar.
Werk
Poëzie
1983: Apàrte fersen
1985: Wurk fan de achtste dei
1988: Foar de famkes
1991: Mei beide lippen
1992: Freonskrift
1994: Lingerich tekstyl & swarte side
1995: Minskegedichten
2009: Sondelfal
2013: Adams Apel
2015: Tongermolke
Vertalingen
1995: It Achterhûs (Het Achterhuis, Anne Frank)
1999: De Lytse Prins (Le Petit Prince, Antoine de Saint-Exupéry)
2000: Smoarge Piter (Der Struwwelpeter, Heinrich Hoffmann)
2000/2001: Ronja Rôversdochter (Ronja Rövardotter, Astrid Lindgren)
2001: It ferhaal fan de hear Simmer (Die Geschichte von Herrn Sommer, Patrick Süskind)
2006: Myn lytse oarloch (Mijn kleine oorlog, Louis Paul Boon)
Prijzen
In 2013 werd Smink voor zijn bundel Sondelfal (2009) onderscheiden met de Gysbert Japicxpriis, de belangrijkste Friese literaire prijs.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacobus_Q._Smink
 |
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
